Jak poprawnie podłączyć szynoprzewód w instalacji elektrycznej?

Jak poprawnie podłączyć szynoprzewód w instalacji elektrycznej?

Wstęp

Poprawny montaż szynoprzewodu jest kluczowy dla bezpieczeństwa i efektywności instalacji elektrycznej. Szynoprzewody to specjalistyczne systemy stosowane do rozdziału energii elektrycznej w obiektach przemysłowych, biurowych i komercyjnych, których prawidłowe podłączenie wymaga znajomości standardów technicznych oraz przepisów bezpieczeństwa [7]. Poniżej przedstawiamy kompletny przewodnik dotyczący procesu podłączania szynoprzewodów w instalacji, z uwzględnieniem obowiązujących norm, zasad projektowania, wymogów materiałowych i procedur eksploatacji.

Typy szynoprzewodów i ich zastosowanie

Wyróżnia się trzy zasadnicze typy szynoprzewodów: izolowane, nieizolowane oraz osłonięte. Szynoprzewody izolowane projektuje się do stosowania w miejscach zwiększonego ryzyka porażenia prądem — przede wszystkim w obiektach przemysłowych. Nieizolowane wykorzystywane są w przestrzeniach niskiego ryzyka, takich jak biura. Osłonięte natomiast wykorzystuje się tam, gdzie istnieje zagrożenie uszkodzeniami mechanicznymi [1]. Istotny jest też zakres prądowy — na przykład szynoprzewody E-LINE dostępne są w szerokim zakresie od 160A do 7500A, spełniając różnorodne potrzeby instalacji [3].

Normy i przepisy obowiązujące przy podłączaniu szynoprzewodów

Podłączenie szynoprzewodu powinno być zgodne z polską normą PN-EN 61439 (odpowiednik IEC 61439), która precyzuje wymagania konstrukcyjne, obwodowe oraz eksploatacyjne dla tych systemów [1][2]. Krytyczna jest norma PN-EN 61439-1, dotycząca warunków bezpieczeństwa i jakości montażu szynoprzewodowego, jak również PN-EN 60439-1 dotycząca szaf rozdzielczych [2]. Dokumentacja techniczno-ruchowa dołączona do urządzenia powinna zawierać informacje o warunkach montażu oraz procedurach testowych [3].

Przepisy precyzują również aspekty BHP: Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. nakazuje stosowanie odpowiednich metod pracy przy urządzeniach elektrycznych oraz obowiązek przeszkolenia personelu[1]. Dodatkowo, niezbędne jest uwzględnienie normy pożarowej EN 13501-2 oraz IEC 60331-1, które określają wymagania wytrzymałości ogniowej i ciągłości działania instalacji nawet w przypadku pożaru [4].

Zasady prawidłowego projektowania i przygotowania do podłączenia

Prawidłowy projekt instalacji jest warunkiem poprawnego i bezpiecznego podłączenia szynoprzewodu. Należy określić odpowiednią wielkość przewodów, dobrać właściwe zabezpieczenia oraz przemyśleć sposób montażu, aby umożliwić łatwy dostęp do kluczowych elementów systemu [2]. Bezwzględnie trzeba wziąć pod uwagę obciążalność prądową każdego fragmentu linii szynoprzewodowej oraz przebieg trasy, by uniknąć potencjalnych przeciążeń oraz ułatwić eksploatację i ewentualne rozbudowy w przyszłości [7].

Szynoprzewody pozwalają na szybkie i elastyczne układanie tras, umożliwiając m.in. prowadzenie linii pod kątem 90 stopni i wygodne omijanie kolizji z innymi instalacjami. Sprawia to, że ich użycie jest ekonomiczne, zapewnia jasny podział systemu zasilania oraz skraca czas montażu [9][10].

Wymogi materiałowe i komponenty szynoprzewodów

Do produkcji szynoprzewodów wykorzystuje się materiały o wysokiej wytrzymałości mechanicznej i odporności na wpływy środowiskowe. Od właściwego doboru przewodów szynowych i systemów osłonowych zależy trwałość i bezpieczeństwo całej instalacji [2][3]. Kluczowe komponenty obejmują przewody szynowe oraz osłony — mogą to być rury, listwy, korytka lub drabinki, stanowiące zabezpieczenie przed uszkodzeniami mechanicznymi i wpływem warunków zewnętrznych [6].

Warto podkreślić, że montaż, uruchomienie i eksploatacja muszą być wykonane w zgodzie z krajowymi przepisami oraz z dokumentacją techniczną sytemu [3]. Dodatkowo, szynoprzewody E-LINE spełniają surowe wymogi klasyfikacji F1 C2 E2 według PN-EN 60076-11:2006 gwarantując odpowiednią wytrzymałość na warunki środowiskowe [3].

Proces podłączenia i testowania szynoprzewodu

Każdy etap podłączania szynoprzewodu powinien być poprzedzony skrupulatnym sprawdzeniem kompletności elementów systemu oraz przygotowaniem miejsca montażu zgodnie z dokumentacją [3]. Po zainstalowaniu szynoprzewodu niezbędne jest przeprowadzenie testów potwierdzających odporność systemu na obciążenia oraz zgodność instalacji z wymaganiami normy PN-EN 61439-1.

Procedury testowe obejmują:

• Sprawdzenie wytrzymałości na napięcie próbne do 1 kV [4]
• Testowanie integralności obwodów w temperaturze minimum 830°C [4]
• Kontrolę przekroju kabli, zwłaszcza dla przewodów o średnicy powyżej 20 mm [4]

Po przejściu testów można zasilić system, zachowując wymagania bezpieczeństwa określone zarówno w normach krajowych jak i międzynarodowych.

Bezpieczeństwo eksploatacji i pożarowe instalacji z szynoprzewodami

Systemy szynoprzewodowe muszą zapewniać odporność na wysokie temperatury, ograniczenie ryzyka zwarć, przegrzewania oraz zagwarantować bezpieczeństwo użytkowania w różnych warunkach środowiskowych [4]. Badania zgodności z wymaganiami norm pożarowych są warunkiem dopuszczenia instalacji do eksploatacji w obiektach o podwyższonych wymaganiach bezpieczeństwa [4].

Zastosowanie właściwych materiałów ognioodpornych oraz regularne przeglądy techniczne stanowią podstawę utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w czasie eksploatacji. System szynoprzewodowy powinien być poddawany cyklicznym kontrolom w ramach obowiązujących procedur konserwacyjnych zgodnych z wymogami normatywnymi.

Podsumowanie

Poprawne podłączenie szynoprzewodu w instalacji elektrycznej wymaga przestrzegania obowiązujących norm i przepisów, starannego projektowania oraz doboru odpowiednich materiałów. Kluczowe są testy potwierdzające integralność systemu oraz stosowanie się do wytycznych bezpieczeństwa pożarowego, umożliwiających długoletnią i bezproblemową eksploatację systemu. Szynoprzewody oferują nowoczesne rozwiązania dla rozdziału energii, zapewniając jednocześnie wygodę, ekonomię i najwyższy poziom bezpieczeństwa [7][10].

Źródła:

1. https://www.szynoprzewody.net/bezpieczenstwo-i-normy-dotyczace-szynoprzewodow-w-instalacjach-elektrycznych/
2. https://www.egsystem.pl/bezpieczenstwo-i-normy-dotyczace-szynoprzewodow-w-instalacjach-elektrycznych/
3. https://electropublica.pl/wp-content/uploads/2023/05/DTR-KX-KO-MK-Electropublica-2023.pdf
4. https://www.egsystem.pl/normy-bezpieczenstwa-pozarowego-dla-systemow-szynoprzewodowych/
5. https://lampoteka.pl/blog/instalacja-elektryczna-w-lazience-strefy-ochronne-i-wymagania
6. https://inzynierbudownictwa.pl/dobor-kabli-i-przewodow-ze-wzgledu-na-reakcje-na-ogien-na-podstawie-przepisow-warunkow-technicznych/
7. https://www.elektro.info.pl/artykul/instalacje-elektroenergetyczne/60027,zastosowanie-przewodow-szynowych-do-rozdzialu-energii-elektrycznej-w-instalacjach-nn
8. https://zpue.pl/szynoprzewody/system-szynoprzewodow-powertech
9. https://www.fachowyelektryk.pl/technologie/kable-i-przewody/1967-czy-szynoprzewody-maja-sens.html
10. https://publikacje.siemens-info.com/pdf/96/Szynoprzewody%20SIVACON%208PS%20Broszura.pdf